Laureat Medalu im. Jana Harabaszewskiego w roku 2024
Prof. dr hab. Martin Bílek
Zakład Dydaktyki Chemii, Uniwersytet Karola w Pradze
Urodził się 5 grudnia 1964 roku w Hořicach w Republice Czeskiej. W 1988 roku ukończył studia o profilu nauczycielskim w specjalizacji nauczyciel chemii i fizyki na Uniwersytecie w Hradec Králové. W roku 1996 uzyskał stopień doktora na Uniwersytecie Karola w Pradze na kierunku pedagogika/technologia edukacyjna w nauczaniu chemii. Pracę habilitacyjną w obszarze dydaktyki chemii obronił w 1999 roku na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Mateja Bela w Bańskiej Bystrzycy i uzyskał tytuł profesora zwyczajnego w 2006 na tym samym uniwersytecie. W pierwszym okresie działalności zawodowej, w latach 1991 – 2017, prof. Bílek związał się z Wydziałem Przyrodniczym Uniwersytetu w Hradec Kralove, gdzie przez wiele lat pełnił funkcję nie tylko kierownika Zakładu Dydaktyki Chemii, ale również prodziekana ds. rozwoju i kontaktów międzynarodowych oraz prorektora ds. rozwoju oraz polityki kadrowej i finansowej. Od 2017 roku jest zatrudniony na Uniwersytecie Karola w Pradze na stanowisku profesora w obszarze dydaktyki chemii, gdzie pełnił kolejno funkcje: kierownika Zakładu Dydaktyki Chemii (2017-2018), prodziekana ds. naukowych (2018-2020), prodziekana ds. kształcenia ustawicznego i zdalnego (2020 – nadal). Poza głównymi miejscami zatrudnienia, prof. Bílek związany był jako profesor wizytujący z Norweskim Uniwersytetem Naukowo-Technicznym (2016-2018), Uniwersytetem Mariborskim na Słowenii (2015-2019), Uniwersytetem Jana Evangelisty Purkiniego w Uściu nad Łabą (2001-2010), Uniwersytetem Konstantyna Filozofa w Nitrze (2008-2014), Uniwersytetem Mateja Bela w Bańskiej Bystrzycy (2016-2017).
Działalność naukowa i pedagogiczna prof. Bílka skupia się na dydaktyce chemii w szerokim kontekście dydaktyki przedmiotów ścisłych i przyrodniczych. Specjalizuje się w konstruowaniu i ewaluacji programów nauczania z chemii na różnych poziomach edukacyjnych, wdrażaniu oraz badaniu skuteczności aktywizujących metod nauczania oraz zastosowaniu technologii informacyjno-komunikacyjnej w nauczaniu (np. komputerowe wspomaganie eksperymentu chemicznego w ujęciu szkolnym, zastosowanie Internetu w edukacji, oprogramowanie instruktażowe).
Profesor Bílek jest autorem ponad 150 artykułów naukowych z zakresu dydaktyki chemii (spis wybranych publikacji w załączniku 1), autorem oraz edytorem wielu publikacji książkowych, w tym podręczników szkolnych z chemii dla poziomu szkoły podstawowej i średniej. Profesor Bílek realizował opisywane badania prowadząc 21 projektów o zasięgu międzynarodowym i krajowym, finansowanych między innymi z programu ramowego UE Horyzont 2020 (np. MOST - Meaningful Open Schooling Connects Schools to Communities), 7 Programu Ramowego UE (FP7-SCIENCE-IN-SOCIETY-2012-1: MASCIL – Mathematics and Science for Life), Erasmus+ (STEMKey - Teaching standard STEM topics with a key competence approach; Environmental Socio-Scientific Issues in Initial Teacher Education), Funduszy Norweskich (Summer School of Interdisciplinary Studies at University of Hradec Kralove), czy Funduszu Wyszechradzkiego (Application the Electronic Education in Universities of V4 Countries). Jest członkiem zespołów redakcyjnych 20 czasopism naukowych oraz członkiem 13 rad naukowych uniwersytetów i towarzystw naukowych.
Prof. Bílek realizował staże naukowe w ośrodkach w Polsce, m.in. na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, Uniwersytecie Opolskim, Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytecie Gdańskim, Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie, oraz na świecie: w Niemczech - University of Erlangen/Nuremberg (DE), University of Paderborn (DE), Łotwie - Riga Teachers and Educational Management Academy in Riga, Litwie - University of Siauliai, Hiszpanii - University of Jaen, Brazylii - UNILA Foz de Iguacu.
Należy podkreślić współpracę prof. Bílka z polskimi ośrodkami naukowymi i badaczami. Profesor biegle mówi po polsku, często uczestniczy w konferencjach na terenie Polski, nie tylko w tych o zasięgu międzynarodowym, ale i krajowym (np. cykliczna konferencja dla nauczyciele chemii Szkoła dydaktyki chemii). Był recenzentem kilku prac doktorskich i habilitacyjnych (część z nich napisana w języku polskim), często przyjmuje studentów z Polski w ramach programu Erasmus+, a jego studenci odwiedzają ośrodki w Polsce.
