Dr hab. Ryszard M. Janiuk studia chemiczne ukończył w 1970 roku na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Od chwili utworzenia w 1975 roku Pracowni Dydaktyki Chemii na tym Uniwersytecie był w niej zatrudniony, całkowicie poświęcając się teoretycznym i praktycznym problemom nauczania chemii. Wiele lat pełnił funkcję kierownika tej Pracowni, którą w 2006 roku przekształcono w Zakład Dydaktyki Chemii. Doktorat z dydaktyki chemii uzyskał w 1979 roku na Uniwersytecie Łódzkim za pracę poświęconą funkcjom modeli w nauczaniu chemii, a stopień doktora habilitowanego nauk chemicznych w roku 2006 na Wydziale Chemii Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej w Lublinie.Jest autorem ponad 200 publikacji z zakresu edukacji przyrodniczej - artykułów naukowych, opracowań metodycznych, podręczników do nauczania chemii, programów nauczania chemii dla wszystkich poziomów nauczania, a ponadto wielu wystąpień na krajowych i zagranicznych konferencjach. W latach 1986-91 pełnił funkcję kierownika grupy tematycznej „Dydaktyka chemii” w ramach ogólnopolskiego programu badań naukowych, w której pracach uczestniczyło ponad 50 osób. Szerokie kontakty międzynarodowe umożliwiły mu organizację oraz uczestnictwo w rozmaitych przedsięwzięciach z zakresu nauczania przedmiotów przyrodniczych. W latach 1987-2000 był koordynatorem projektu Tempus „Kształcenie Nauczycieli Przedmiotów Przyrodniczych’. W 2000 r. zorganizował kurs dla nauczycieli chemii z krajów europejskich finansowany ze środków programu Socrates. Dr hab. Ryszard M. Janiuk uczestniczył także w kilku programach międzynarodowych w ramach programu Socrates-Commenius dotyczących kształcenia i doskonalenia nauczycieli przedmiotów przyrodniczych, takich jak np. „Science Teacher Education Development in Europe”. Kierował pracą zespołów w ramach międzynarodowych badań „The Relevance of Science Education” oraz „Interest and recruitment in science”.Był organizatorem wielu krajowych i zagranicznych konferencji naukowych. Angażował się w rozmaitego rodzaju działalność związaną z poprawą stanu nauczania przedmiotów przyrodniczych, współpracując w tym zakresie z Ministerstwem Edukacji Narodowej, pełniąc między innymi funkcję eksperta ds. oceny podręczników szkolnych i środków dydaktycznych, a także był członkiem rozmaitych zespołów problemowych, w tym Rady ds. Kształcenia Nauczycieli. Od wielu lat aktywnie uczestniczy w pracach Sekcji Dydaktyki Chemii Polskiego Towarzystwa Chemicznego, będąc jej wiceprzewodniczącym, a następnie przewodniczącym. Był przedstawicielem tego Towarzystwa w Sekcji Edukacji Chemicznej Federacji Europejskich Towarzystw Chemicznych, a przez dwie kadencje pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Zarządu tej Sekcji. Z jego inicjatywy utworzona została Komisja ds. Edukacji Przyrodniczej, działająca przy Towarzystwach Naukowych Biochemicznym, Chemicznym, Fizycznym, Geograficznym i Przyrodników im. M. Kopernika, której był przewodniczącym. Uczestniczył w pracach Olimpiady Chemicznej, będąc członkiem Komitetu Głównego tej Olimpiady oraz sekretarzem Komitetu Okręgowego w Lublinie. Dzięki jego staraniom przez wiele lat działało przy Wydziale Chemii UMCS Międzyszkolne Kółko Chemiczne. Włączał się w działalność na rzecz swojego Wydziału, kierując miedzy innymi pracami Wydziałowego Zespołu ds. Jakości Kształcenia.Wykształcił kilka pokoleń nauczycieli chemii. Jest promotorem kilkudziesięciu prac magisterskich oraz dwóch doktoratów. Przez wiele lat był przewodniczącym Komisji Egzaminacyjnej ds. Stopni Specjalizacji Zawodowej dla nauczycieli chemii przy WOM w Lublinie.