Laureat Medalu im. Jana Harabaszewskiego w roku 2012
prof. dr hab. Jan Rajmund
urodził się 1 I 1943 r. w Krakowie w rodzinie inteligencji pracującej. Po ukończeniu szkoły podstawowej w 1957 roku rozpoczyna naukę w XIII Liceum Ogólnokształcącym w Krakowie, które ukończył w 1961 r. Już w klasie VI zaczął interesować się chemię, czego efektem było uczęszczanie na kółko chemiczne w Młodzieżowym Domu Kultury. Po zdaniu matury podjął studia na kierunku Chemia na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pracę magisterską „Deuterowanie etoksybenzamidopirydyn i fenetydydów kwasów karboksypirydynowych i ich widma w podczerwieni" pisał pod kierunkiem doc. dr hab. Juliana Mirka a po złożeniu egzaminu magisterskiego uzyskał w 1966 roku dyplom magistra chemii. Praca magisterska ukazała się, jako artykuł naukowy w Rocznikach Chemii. W czasie studiów objawiły się jego zainteresowania dydaktyczne, gdyż przez pięć lat był instruktorem społecznym w pracowni chemii w MDK. Swoją dalszą karierę zawodową wiązał ze szkolnictwem, pobierał stypendium fundowane przez Kuratorium Oświaty. Po ukończeniu studiów za namową dyrektora XIII LO podjął pracę w Katedrze Chemii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie. Jego praca naukowa skupiała się na syntezie anilidów kwasów chinolinokarboksylowych. Efektem jej była rozprawa doktorska „Poszukiwanie nowych biologicznie czynnych połączeń z grupy anilidów kwasów 2-, 3- i 4- chinolinokarboksylowych", która zakończyła się w 1977 r. uzyskaniem stopnia doktora nauk chemicznych na Uniwersytecie Jagiellońskim. Początkowo jego zainteresowania ograniczyły się do dydaktyki szkoły wyższej, co objawiało się modernizacją procesu dydaktycznego prowadzonych zajęć ze studentami.
Po uzyskaniu stopnia doktora jego zainteresowania naukowe skierowały się na badania w zakresie dydaktyki chemii, powoli odchodził od syntezy związków organicznych.
Będąc przez wiele lat egzaminatorem z chemii na egzaminach wstępnych na kierunek biologia, oraz prowadząc zajęcia z chemii ogólnej i analitycznej dochodzi do wniosku, że w wielu przypadkach niezadawalający wynik egzaminu wstępnego oraz zbyt słabe wyniki osiąganie przez studentów pierwszego roku biologii są prawdopodobnie spowodowane błędami w procesie edukacji chemicznej. Powstaje wtedy przypuszczenie, że przyczyna tkwi w niedocenianiu zachodzenia transferu ujemnego w czasie całego cyklu nauczania chemii.
Weryfikacja tego stwierdzenia wymagała prowadzenia badań w szkole podstawowej. Z tego powodu podejmuje w 1982 roku dodatkowo w niepełnym wymiarze godzin pracę, jako nauczyciel chemii w szkole podstawowej nr 33. Prowadzone badania wykazały, że nie pewne zagadnienia są trudne dla uczniów liceum, czy też studentów na studiach niechemicznych a zachodzący w procesie edukacji transfer ujemny. Wyniki tych badać legły u podstaw modernizowanych przez niego programów nauczania chemii w szkole podstawowej.
Od 1986-1999 jest członkiem Międzywojewódzkiej Komisji Kwalifikacyjnej Stopni Specjalizacji zawodowej nauczycieli w Nowym Sączu a w latach 1999-2000 jej przewodniczącym
W 1987 r. otrzymuje Nagrodę Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz zostaje odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.
W latach 1989-1990 prowadzi wykłady dla nauczycieli-metodyków w ramach kursokonferencji organizowanych przez Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Warszawie. Efektem pracy w szkole jest opracowanie własnego programu nauczania, na realizację, którego w wybranych szkołach podstawowych uzyskuje w 1990 r. zgodę MEN. W tym samym roku z jego inicjatywy powstaje studium fakultatywne z dydaktyki chemii dla studentów kierunku biologia, którego zostaje kierownikiem. Po dwu latach zajęcia na studium zostają przekształcone w obligatoryjne zajęcia z dydaktyki chemii.
Wyniki badań nad eksperymentalnym programem doprowadzają do opracowania nowej wersji tego programu, który w 1993 r. zostaje dopuszczony do użytku w wybranych szkołach, jako autorski program nauczania chemii. W połowie lat 90. na zajęciach z dydaktyki chemii wprowadza razem z mgr M. Nodzyńską techniki komputerowe. W 1995 uzyskuje grant na badania „Modernizacja programów nauczania chemii w szkole podstawowej i ogólnokształcącej". Od 1996 roku jest upoważniony przez Ministra Edukacji Narodowej do wydawania opinii kwalifikujących podręczniki szkolne.
W roku 1998 zostaje odznaczony Medalem Komisji Edukacji NarodowejW wyniku prowadzonych prac badawczych nad modernizacją programu nauczania w 1999 roku zostaje przez niego opracowany a następnie zatwierdzony przez Ministerstwo po pozytywnych opiniach program nauczania chemii w gimnazjum. Najistotniejszymi cechami tego programu jest holistyczne podejście do nauczania chemii efektem, czego między innymi jest rozpatrywanie wspólnie kwasów organicznych i nieorganicznych jak też i soli. Drugą innowacją jest oparcie budowy atomu o propedeutyczny model kwantowy. Natomiast trzecią ważniejszą innowacją jest zastąpienie teorii kwasów i zasad Arrheniusa przez teorią Brønsteda i Lowry`ego. Do zatwierdzonego programu został napisany i wydany po akceptacji ministrstwa podręcznik do chemii w gimnazjum. Do podręcznika opracował wraz z zespołem towarzyszące materiały dla ucznia i nauczyciela. Kontynuacją tej koncepcji nauczania jest zatwierdzony przez ministerstwo podrącznik do nauczania chemii napiany wspólnie z M. Nodzyńską.
Jest kierownikiem grantu finansowanego przez KBN „Badanie możliwości wprowadzania pełnych definicji pojęć chemicznych występujących w programach nauczania „Przyroda" w klasach IV-VI szkoły realizowanego w latach 2001, 2002. W tym czasie opracowuje koncepcje dynamicznych modeli mikroświata tworzonych komputerowo i wykorzystanie jej we wczesnych etapach edukacji chemicznej.
Organizuje kwalifikacyjne studia podyplomowe „Chemia dla nauczycieli gimnazjum", których po uruchomieniu w 2002 r. zostaje kierownikiem.
W 2003 roku w ramach Katedry Chemii zostaje utworzona Pracownia Dydaktyki Chemii, której zostaje kierownikiem. Habilituje się na uniwersytecie im. Massaryka w Brnie w Czeskiej Republice, tematem pracy habilitacyjnej jest „Pojmotvorný proces y význam definic v přirodnich vĕdách". W tym samym roku uzyskuje stopień nauczyciela dyplomowanego. Jest inicjatorem zorganizowania konferencji o tematyce dotyczącej badań w zakresie dydaktyki chemii. Konferencja tą organizuje wspólnie z dr Nodzyńskę w 2004. W następnych latach, (co 2 lata) był przewodniczącym komitetu organizacyjnego i naukowego konferencji o poszerzonym zakresie a dotyczących badań w dydaktykach przedmiotów przyrodniczych.
W 2004 r. zostaje mianowany na stanowisko profesora nadzwyczajnego.
W 2006 roku kieruje międzynarodowymi badaniami w ramach grantu Wyszehradzkiego „Wpływ komputerowych modeli dynamicznych na rozumienie procesów zachodzących na poziomie mikroświata przez uczniów krajów Trójkąta Wyszehradzkiego".
W 2006 r. zostaje kierownikiem Zakładu Dydaktyki Chemii wchodzącego w skład Instytutu Biologii. Od 2009 r. kieruje Zakładem Chemii i Dydaktyki Chemii (powstałym z połączenia Zakładu Chemii i Dydaktyki Chemii)
Od wielu lat walczy o kształcenie nauczycieli przedmiotowych w ramach studiów nauczycielskich a nie w ramach przystosowywania do wykonywania zawodu nauczyciela.
Jest jednym z inicjatorów uruchomienia studiów licencjackich nauczycielskich z chemii. Kieruje zespołem przygotowującym uruchomienie tego kierunku, co nastąpiło w 2009 r.
Jego działania zmierzają do podniesienia rangi nie tylko dydaktyki chemii, ale wszystkich dydaktyk przedmiotowych. Jednym z działań w tym zakresie było zorganizowanie w 2009 r. wspólnie z Wydziałem Pedagogicznym konferencji "Rola i zadania dydaktyk szczegółowych w kształceniu nauczycieli".
Od wielu lat współpracuje z ośrodkami naukowymi w Czeskiej Republice i na Słowacji. Jest autorem prawie 300 artykułów, kilku skryptów dla studentów w tym „Ćwiczenia laboratoryjne z dydaktyki chemii". W jego dorobku znajduje się 20 książek i podręczników szkolnych o tematyce chemicznej. Jest redaktorem ponad 10 monografii. Recenzował książki, podręczniki szkolne, uczestniczył czynnie w ponad 80 konferencjach naukowych krajowych i zagranicznych.
Obecnie jego działalność naukowa skupia się na badaniach dotyczących wyobrażeń o mikroświecie u uczniów w szkole podstawowej i gimnazjum z wykorzystaniem technik komputerowych. Drugim nurtem jest tworzenie interaktywnych programów nauczających.
W czasie swojej długoletniej pracy pełnił wiele funkcji był między innymi opiekun lat, pełnomocnika dziekana ds. studenckich, rektora d/s kultury studenckiej, członkiem wielu komisji rektorskich i senackich oraz wieloletnim członkiem Rady Wydziału Mat-Fiz-Tech. Przez wiele lat byłym członkiem sekcji dydaktycznej chemia przy Centralnym Ośrodku Metodycznym Studiów Nauczycielskich. Obecnie jest członkiem Senatu Uniwersytetu Pedagogicznego.
Jest kierownikiem grantu finansowanego przez KBN „Badanie możliwości wprowadzania pełnych definicji pojęć chemicznych występujących w programach nauczania „Przyroda" w klasach IV-VI szkoły realizowanego w latach 2001, 2002. W tym czasie opracowuje koncepcje dynamicznych modeli mikroświata tworzonych komputerowo i wykorzystanie jej we wczesnych etapach edukacji chemicznej.
Organizuje kwalifikacyjne studia podyplomowe „Chemia dla nauczycieli gimnazjum", których po uruchomieniu w 2002 r. zostaje kierownikiem.
W 2003 roku w ramach Katedry Chemii zostaje utworzona Pracownia Dydaktyki Chemii, której zostaje kierownikiem. Habilituje się na uniwersytecie im. Massaryka w Brnie w Czeskiej Republice, tematem pracy habilitacyjnej jest „Pojmotvorný proces y význam definic v přirodnich vĕdách". W tym samym roku uzyskuje stopień nauczyciela dyplomowanego. Jest inicjatorem zorganizowania konferencji o tematyce dotyczącej badań w zakresie dydaktyki chemii. Konferencja tą organizuje wspólnie z dr Nodzyńskę w 2004. W następnych latach, (co 2 lata) był przewodniczącym komitetu organizacyjnego i naukowego konferencji o poszerzonym zakresie a dotyczących badań w dydaktykach przedmiotów przyrodniczych.
W 2004 r. zostaje mianowany na stanowisko profesora nadzwyczajnego.
W 2006 roku kieruje międzynarodowymi badaniami w ramach grantu Wyszehradzkiego „Wpływ komputerowych modeli dynamicznych na rozumienie procesów zachodzących na poziomie mikroświata przez uczniów krajów Trójkąta Wyszehradzkiego".
W 2006 r. zostaje kierownikiem Zakładu Dydaktyki Chemii wchodzącego w skład Instytutu Biologii. Od 2009 r. kieruje Zakładem Chemii i Dydaktyki Chemii (powstałym z połączenia Zakładu Chemii i Dydaktyki Chemii)
Od wielu lat walczy o kształcenie nauczycieli przedmiotowych w ramach studiów nauczycielskich a nie w ramach przystosowywania do wykonywania zawodu nauczyciela.
Jest jednym z inicjatorów uruchomienia studiów licencjackich nauczycielskich z chemii. Kieruje zespołem przygotowującym uruchomienie tego kierunku, co nastąpiło w 2009 r.
Jego działania zmierzają do podniesienia rangi nie tylko dydaktyki chemii, ale wszystkich dydaktyk przedmiotowych. Jednym z działań w tym zakresie było zorganizowanie w 2009 r. wspólnie z Wydziałem Pedagogicznym konferencji "Rola i zadania dydaktyk szczegółowych w kształceniu nauczycieli".
Od wielu lat współpracuje z ośrodkami naukowymi w Czeskiej Republice i na Słowacji. Jest autorem prawie 300 artykułów, kilku skryptów dla studentów w tym „Ćwiczenia laboratoryjne z dydaktyki chemii". W jego dorobku znajduje się 20 książek i podręczników szkolnych o tematyce chemicznej. Jest redaktorem ponad 10 monografii. Recenzował książki, podręczniki szkolne, uczestniczył czynnie w ponad 80 konferencjach naukowych krajowych i zagranicznych.
Obecnie jego działalność naukowa skupia się na badaniach dotyczących wyobrażeń o mikroświecie u uczniów w szkole podstawowej i gimnazjum z wykorzystaniem technik komputerowych. Drugim nurtem jest tworzenie interaktywnych programów nauczających.
W czasie swojej długoletniej pracy pełnił wiele funkcji był między innymi opiekun lat, pełnomocnika dziekana ds. studenckich, rektora d/s kultury studenckiej, członkiem wielu komisji rektorskich i senackich oraz wieloletnim członkiem Rady Wydziału Mat-Fiz-Tech. Przez wiele lat byłym członkiem sekcji dydaktycznej chemia przy Centralnym Ośrodku Metodycznym Studiów Nauczycielskich. Obecnie jest członkiem Senatu Uniwersytetu Pedagogicznego.
Opracowała Małgorzata Nodzyńska
